Uczelnie Wyższe

!!! Do poprawienia tekst w związku ze zmianą statusu Akademii Bydgoskiej !!! (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego)

Liczba studentów i potencjał naukowy Bydgoszczy w porównaniu do innych miast nie zachwyca, ale mimo wszystko jest największy w regionie. Znaczna jest wieloprofilowość uczelni bydgoskich: znajdziemy humanistyczną, techniczną, rolniczą, medyczną, artystyczną, hotelarsko-turystyczną, ochrony środowiska, zarządzania, informatyczną, administracji, teologiczne. Studenci państwowych uczelni bydgoskich stanowią 47% studentów w regionie, nauczyciele akademiccy 57%, a profesorowie 48%. Rozdział uczelni i studentów pomiędzy dwa blisko leżące miasta Bydgoszcz i Toruń sprawia, że samodzielnie ustępują innym ośrodkom regionalnym.

Tradycje naukowe

W staropolskiej Bydgoszczy rolę edukacyjną i kulturotwórczą pełniło Kolegium Jezuickie, szkoły parafialne, gimnazjum. Bogate były biblioteki klasztorne i prywatne bogatszych mieszczan. Niektórzy mieszkańcy parali się pisarstwem np burmistrz Wojciech Łochowski napisał Kronikę Bydgoszczy na wzór kroniki Długosza.

Najwybitniejszym uczonym przedrozbiorowej Bydgoszczy był bernardyn Bartłomiej - autor pierwszego słownika łacińsko-polskiego.

W XIX wieku w rozwijająca się Bydgoszcz zaczęła przejawiać coraz większe ambicje kulturalne i naukowe. Rozwijały się różnorodne Towarzystwa np: Towarzystwo Przyrodnicze (1865), Towarzystwo Sztuki (1878), Towarzystwo Historycznego dla Obwodu Nadnoteckiego (1880) i inne. Od 1872 r. niemieckie władze Bydgoszczy domagały się utworzenia w mieście Uniwersytetu, aby w ramach podnoszenia poziomu gospodarczego i kulturalnego miasta (Hebungspolitik) wzrosła ranga życia umysłowego. Obawa, aby uczelni nie wykorzystał rosnący w siłę żywioł polski przeważyła i ostatecznie uniwersytetu nie utworzono. Natomiast w formie rekompensaty umieszczono w mieście pierwsze szkoły wyższe. W 1906 r. powstał Królewski Instytut Rolniczy (piękne gmachy przy dzisiejszych al. Ossolińskich), który miał 4 wydziały. W 1911 r. otwarto Szkołę Rzemiosł i Przemysłu Artystycznego o profilu uczelni wyższej (dzisiejszy przepiękny gmach byłego Technikum Mechanicznego przy ul. Św. Trójcy – budowano go z myślą o siedzibie przyszłych wydziałów artystycznych Uniwersytetu, kiedyś gmach odbijał się w tafli kanału bydgoskiego).

Ponadto utworzono bibliotekę miejską, powołano kilka szkół średnich o profilu kulturalnym np Bydgoskie Konserwatorium Muzyczne. Bydgoszcz była pierwszym miastem z uczelniami wyższymi w granicach dzisiejszego regionu.

Po przejściu miasta w granice II Rzeczpospolitej w 1920 r. przejęto istniejące uczelnie. Dawną wyższą Szkołę Rzemiosł i Przemysłu Artystycznego przemianowano na średnią Państwową Szkołę Przemysłu Artystycznego (1921), a od 1923 r. została Państwową Szkołą Przemysłową. Dawny Królewski Instytut Rolniczy pozostał w mieście zmieniając nazwę na Państwowy Instytut Naukowo-Rolniczy. Funkcjonował w obiektach poniemieckich zreorganizowany na wzór uniwersytetu z 4 wydziałami: chemii rolnej, chorób roślin, higieny zwierząt i melioracji. W 1927 r. przekształcono go w oddział Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. Wśród osiągnięć naukowych bydgoskiego Instytutu można wyróżnić m.in.: wyhodowanie nowych odmian ziemniaka, metod zwalczania raka ziemniaczanego, z dziedzin zoohigieny, ichtiologii i innych. W 1922 zorganizowano I Ogólnopolski Zjazd Rolny, na który przybyli najwybitniejsi przedstawiciele nauk rolniczych z kraju i zagranicy.

W 1920 r. udało się zlokalizować w Bydgoszczy nową uczelnię wyższą, jaką była Akademia Rolnicza przeniesiona z Poznania (utworzona w 1919). Znalazła miejsce w poniemieckich instytutach rolniczych funkcjonując wspólnie z Państwowym Instytutem Naukowo-Rolniczym. Uczelnia na początku nie posiadała charakteru w pełni samodzielnej uczelni akademickiej, bo jej nauka obejmowała 5 semestrów. Kadra była z Poznania, Lwowa, Krakowa. W 1922/23 niestety uczelnię przeniesiono do śląskiego Cieszyna.

W 1920 w związku z niepewnymi losami Wilna władze miejskie wystąpiły z propozycją przeniesienia Uniwersytetu Stefana Batorego. Gdy projekt ten stracił aktualność podjęto próby utworzenia Collegium Humanisticum jako oddziału filozoficzno-historycznego Uniwersytetu w Wilnie. Nadzieje pozostały jednak płonne.

W początku lat 20-tych nastąpiły gwałtowne zmiany migracyjne. Miasto opuścili Niemcy, a przybyli Polacy z Wielkopolski, Pomorza i zagranicy. Większość niemieckiej inteligencji i urzędników opuściła miasto. W 1921 r. tylko stosunkowo niewielu mieszkańców posiadało pełne wyższe wykształcenie akademickie.

W okresie międzywojennym rozpoczęły działalność nowe szkoły i instytucje naukowo-kulturalne, między innymi: - Seminarium Nauczycielskie (od 1920) - Miejskie Konserwatorium Muzyczne (od 1925) - Szkoła Podchorążych Piechoty (1920), od 1922 r. Szkoła Podoficerska - Biblioteka Miejska (1920), która stała się ogniskiem prężnej działalności kulturalnej i naukowej, zapleczem badań historycznych i życia intelektualnego bydgoszczan - Muzeum Miejskie (1923) – placówka integrująca środowisko inteligencji twórczej będące siedzibą licznych towarzystw naukowych i kulturalnych - Archiwum Miejskie, od 1938 Archiwum Województwa Pomorskiego

Rozwijały się stowarzyszenia naukowo-kulturalne: - Polskie Towarzystwo Historyczne (od 1933) - Naukowe Towarzystwo Lekarskie (od 1923) - Bydgoskie Towarzystwo Muzyczne (od 1922) - Stowarzyszenie Techników Polskich (od 1923) - Towarzystwo Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych (od 1921) - Towarzystwo Czytelni Ludowych - Uniwersytet Powszechny (od 1924) - Towarzystwo Pomocy Naukowej (od 1934) - Niemieckie Towarzystwo Sztuki i Wiedzy - Rada Zrzeszeń Naukowych i Kulturalnych Ziemi Pomorskiej (od 1934) spełniające funkcję koordynacyjną dla różnorodnych zrzeszeń i towarzystw kulturalnych i naukowych oraz propagującą ideę utworzenia Uniwersytetu w Bydgoszczy

W latach 30-stych zaczęto wydawać w Bydgoszczy czasopisma techniczne m.in. „Pomorskie Wiadomości Techniczne”.

W Bydgoszczy odbyło się kilka zjazdów, sesji i konferencji naukowych m.in.: 1935 – Zjazd Związku Muzeów w Polsce 1937 – Zjazd Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. M. Kopernika

Po wojnie zapadła decyzja o przeniesieniu Uniwersytetu Wileńskiego z kadrą naukową i renomą do Torunia. Bydgoszcz musiała czekać do lat 50-tych na lokalizację pierwszej po latach wyższej uczelni. Ostatecznie przez 30 lat powstało ich cztery. Rodziły się od podstaw bazując na miejscowym środowisku, stopniowo uzyskując coraz większe znaczenie i powiększając potencjał naukowy. Po 1989 r. zaczęły rozwijać się natomiast uczelnie niepubliczne. Od 1990 r. nastąpił gwałtowny wzrost liczby studentów. Akademia Bydgoska zanotowała prawie 4-krotny wzrost, podobnie inne uczelnie. Jeszcze w 1999 r. studiowało w Bydgoszczy 20 tyś. studentów, w 2003 r. już 39 tyś. Powiększała się też kadra naukowa. Np na Akademii Bydgoskiej w latach 90- tych nastąpił 6-krotny wzrost liczby profesorów. Poza rozwojem uczelni, powstawały i rozwijały się instytuty i towarzystwa naukowe. W 1959 założono Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.

Jak powstawały i rozwijały się bydgoskie uczelnie ?

w 1951 - powołano Wieczorową Szkołę Inżynierską z 2 wydziałami: Mechanicznym i Inżynierii Chemicznej w 1961 – powołano Wydział Telekomunikacji i Elektrotechniki w 1964 - powołano Wydział Budownictwa Lądowego w 1964 - Wieczorowa Szkoła Inżynierska została przemianowana na Wyższą Szkołę Inżynierską w 1966 – powołano Wydział chemiczny w 1969 – zlokalizowano w Bydgoszczy filię Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu od 1969 – powołano Wyższą Szkołę Nauczycielską w Bydgoszczy z 3 wydziałami: Humanistycznym, Pedagogicznym, Matematyczno-Przyrodniczym w 1970 – w mieście istnieją 2 uczelnie wyższe oraz 3 punkty konsultacyjne: UMK w Toruniu, Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, AWF w Gdańsku w 1971/72 – powstał Zespół Nauczania Klinicznego, zamiejscowy oddział wydziału lekarskiego Akademii Medycznej w Gdańsku w 1972 – powołano wydział zootechniki w bydgoskiej filii Wyższej Szkoły Rolniczej w 1974 – połączono Wyższą Szkołę Inżynierską i filię Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. Powstała Akademia Techniczno-Rolnicza im. J.J. Śniadeckich w 1974 - wmurowano kamień węgielny pod ośrodek szkół wyższych w Fordonie (w ciągu 4 lat powstały gmachy ATR i akademiki) w 1974 - Wyższa Szkoła Nauczycielska zmienia nazwę na Wyższą Szkołę Pedagogiczną w 1974/75 – powstała w Bydgoszczy filia Wyższej Szkoły Muzycznej w Łodzi z wydziałem Instrumentalnym w 1975 – na bazie Zespołu Nauczania Klinicznego powstała bydgoska filia Akademii Medycznej w Gdańsku w 1979 - powstała samodzielna Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy w 1984 r. - powstała samodzielna Akademia Medyczna im. L. Rydygiera w Bydgoszczy w 1982 - utworzono Prymasowski Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w 1987 - pierwsze Krajowe Sympozjum Telekomunikacji organizowane przez Akademię Techniczno-Rolniczą wspólnie z Politechniką Warszawską - najważniejsze w kraju forum prezentacji osiągnięć naukowych w dziedzinie telekomunikacji w 1998 – inauguracja niepublicznej Wyższej Szkoły Ochrony Środowiska w 1999 – inauguracja niepublicznej Wyższej Pomorskiej Szkoły Turystyki i Hotelarstwa w 1999 - inauguracja niepublicznej Wyższej Szkoły Zarządzania i Finansów w 1999 – uruchomiono Wydział Zamiejscowy Wyższej Szkoły Informatyki w Łodzi (obecnie studiuje 1,5 tyś. studentów) w 2000 - Wyższa Szkoła Pedagogiczna na mocy ustawy przyjętej przez Sejm i Senat RP zmieniła swą nazwę na Akademię Bydgoską im. Kazimierza Wielkiego w 2000 – inauguracja niepublicznej Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w 2000 – inauguracja niepublicznej Akademii Atlantyckiej - jednostki międzyuczelnianej warszawskich uczelni: Wyższej Szkoły Dziennikarstwa i Wyższej Szkoły Stosunków Międzynarodowych i Amerykanistyki w 2002 – na Akademii Bydgoskiej powstaje ośrodek Alliance Francaise w 2003 – 3 uczelnie bydgoskie: ATR, AB i AMuz organizują Dzień Nauki w Bydgoszczy w 2004 – inauguracja niepublicznej Wyższej Szkoły Informatyki i Nauk Społeczno– Prawnych w 2004 – Akademia Medyczna organizuje festiwal naukowy „Medicalia” w Bydgoszczy w 2004 – bydgoska Akademia Medyczna włączona w struktury UMK w Toruniu. Zachowuje autonomię i siedzibę w Bydgoszczy, zmienia nazwę na Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy UMK w Toruniu w 2005 - Wyższa Pomorska Szkoła Turystyki i Hotelarstwa zmienia nazwę na Wyższa Szkoła Gospodarki. Uczelnia deklaruje wysokie ambicje rozwojowe

Uczelnie publiczne

Bydgoskie uczelnie publiczne rozwinęły się od podstaw. Obecnie ich łączny potencjał dorównuje Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika, który jest spuścizną po Uniwersytecie w Wilnie. Wspomniany uniwersytet w sporym zakresie zaspokaja potrzeby kształcenia bydgoszczan. Uczelnie miejscowe uzupełniają ofertę uniwersytetu o branże: techniczną, medyczną, muzyczną. Z kolei Uniwersytet Kazimierza Wielkiego posiada m.in. popularny Wydział Psychologii, którego brakuje na toruńskim Uniwersytecie.

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

Liczba studentów: ok. 20 000. Główne kierunki kształcenia: administracja, pedagogika, biologia, fizyka, geografia, historia, lieraturoznawstwo, językoznawstwo, IT, matematyka, nauki polityczne, psychologia. 700 nauczycieli akademickich, w tym 140 na stanowiskach profesorów. 16 kierunków studiów dziennych, 15 zaocznych, 23 podyplomowych i specjalistycznych. W rankingu uczelni państwowych Newsweek: 73 miejsce (3 miejsce w regionie) W rankingu uczelni pedagogicznych Wprost - 3 miejsce w kraju W rankingu Polityki – pedagogika i psychologia- 7 miejsce w kraju Zakres dotychczasowych badań naukowych i kształcenia wykracza poza nauki pedagogiczne związane z nazwą uczelni. Do jednostek niezwiązanych lub luźno związanych z naukami pedagogicznymi należą m.in.: Instytut Prawa i Administracji, Instytut Techniki, Katedra Mechaniki Środowiska. Biblioteka: 587 tyś. woluminów.

Uniwersytet Technologiczno-przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich

Liczba studentów: ok. 10 000. Główne kierunki kształcenia: biotechnologia, elektronika i telekomunikacja, inżynieria elektroniczna, fizyka, IT, budownictwo, mechanika maszyn, inżynieria środowiska, rolnictwo, chemia, zootechnika, hodowla zwierząt. W rankingu uczelni państwowych Newsweek: 19 miejsce (najlepsze w regionie, przed UMK) W rankingu uczelni technicznych Wprost – 10 miejsce W rankingu Newsweek (jako kryterium zatrudnienie absolwentów uczelni do 30. roku życia na stanowiskach operacyjnych, kierowniczych, dyrektorskich) – 1 miejsce wśród uczelni technicznych i rolniczych 660 nauczycieli akademickich, w tym 120 na stanowiskach profesorów. 14 kierunków studiów, 37 specjalności Biblioteka: 180 tyś. woluminów Docelowo Uniwersytet Technologiczny Organizator wielu konferencji i sympozjów. Od 1987 r. organizuje wspólnie z Politechniką Warszawską Krajowe Sympozjum Telekomunikacji, które jest najważniejszym w kraju forum prezentacji osiągnięć naukowych w zakresie telekomunikacji. Uczestniczą w nim najwybitniejsi przedstawiciele polskiej nauki w tej dziedzinie. Naukowcy ATR osiągają nagrody na arenie międzynarodowej np. z Wydziału Mechanicznego, studenci w 2002 i 2003 osiągnęli nagrody KBN za najlepsze prace magisterskie. Profesorowie wchodzą w skład Państwowej Komisji Akredytacyjnej.

Collegium Medicum UMK z siedzibą w Bydgoszczy im. Ludwika Rydygiera

– podlega Min. Zdrowia, jedyna uczelnia medyczna w regionie Liczba studentów: ok. 3 500. Główne wydziały lekarski, farmacja, nauka o zdrowiu. Baza uczelni to kliniki zlokalizowane w Szpitalu Uniwersyteckim oraz 7 innych szpitalach W rankingu uczelni państwowych Newsweek: 79 miejsce (4 miejsce w regionie) W rankingu uczelni medycznych Wprost – 10 miejsce 500 nauczycieli akademickich, w tym 85 na stanowiskach profesorów. Od X 2004 jest wydzieloną autonomiczną jednostką Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zlokalizowaną w Bydgoszczy Biblioteka: 66 tyś. woluminów

Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego

– podlega Min. Kultury, jedyna państwowa uczelnia artystyczna w regionie Liczba studentów: ok. 400. Główne wydziały: instrumentalny, dyrygentury chóralnej i edukacji muzycznej, muzyka jazzowa, muzyka kościelna. W rankingu uczelni artystycznych Wprost – 12 miejsce 140 nauczycieli akademickich, w tym 47 na stanowiskach profesorów. Organizator wielu festiwali muzycznych w Bydgoszczy Biblioteka: 30 tyś. woluminów oraz fonoteka 3 tys. płyt i taśm

W mieście istnieją również filie innych państwowych uczelni m.in.:

• Ośrodek Studiów Wyższych w Bydgoszczy Akademii Ekonomicznej w Poznaniu -

(kształci wyłącznie w systemie zaocznym)

• Sekcja Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu

...oraz uczelnie teologiczne:

• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Bydgoskiej im. bpa Michała Kozala (od 2004)
• Wyższe Misyjne Seminarium Duchowne Zgromadzenia Ducha Świętego (przedwojenne)

W 2005 roku Akademia Bydgoska uzyskała status Uniwersytetu spełniając praktycznie wszystkie ustawowe wymogi. W tym samym czasie, co być może nie jest przypadkowe, wzmaga się krytyka tej uczelni z niektórych środowisk za afery, słabość naukową itd. Budowany się negatywny stereotyp tej uczelni, rozpowszechniane w mediach są afery udowodnione lub nie, które maja dyskredytować uczelnię. Sprawia to wrażenie nagonki medialnej w celu niedopuszczenia do awansu tej uczelni. Akademia Bydgoska ponosi konsekwencje nieprawidłowości, natomiast środowisko bydgoskie generalizuje się w sposób daleko odbiegający od etyki.

Obiektywne media zauważają wzrost znaczenia UKW. Co roku pozycja wydziałów tej uczelni w rankingach rośnie, a rozwój jakiego doświadczyła w latach 90-tych był jednym z największych, jakie zanotowano wśród uczelni regionu. Awansu uczelni miasto bardzo potrzebuje. Ambitne cele wymuszają rozwój i podnoszenie poziomu naukowego. A tego nikt nie powinien kwestionować.

Uczelnie niepubliczne i inne jednostki

Od połowy lat 90-tych w Bydgoszczy obserwuje się dynamiczny rozwój uczelni niepublicznych.

Kujawsko – Pomorska Szkoła Wyższa

(wyższa szkoła zawodowa nr 51 MEN) - pierwszy rok akademicki 2000/2001. Największa pod względem liczby studentów bydgoska uczelnia niepaństwowa (http://www.perspektywy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=4060&Itemid=875) , w roku akademickim 2010/2011 w KPSW studiowało 5606 osób. Główne kierunki kształcenia: Administracja, Prawo, Pedagogika, Ekonomia, Stosunki Międzynarodowe, Filologia Angielska, Budownictwo, Geodezja i Kartografia, Informatyka, Inżyneria Bezpieczeństwa i wiele innych ( (http://www.kpsw.edu.pl). Uczelnia posiada uprawnania do nadawania tytułu magistra na prawie, ekonomii, pedagogice oraz administracji. Obecnie przy ul. Toruńskiej 55-57 kończona jest budowa nowoczesnego kampusu uczelni. Jest to szkoła niepaństwowa o najwyższej renomie w Bydgoszczy

Wyższa Szkoła Ochrony Środowiska

(szkoła akademicka nr138 MEN) - pierwszy rok akademicki 1998/1999 Liczba studentów: ok. 650. Główne kierunki kształcenia: ochrona środowiska, zarządzanie, informatyka, języki obce, prawo z zakresu ochrony środowiska, sporządzanie ocen oddziaływania inwestycji na środowisko i in. Uczelnia współpracuje z kilkoma uczelniami zagranicznymi z Niemiec

Wyższa Szkoła Gospodarki

(szkoła akademicka nr145 MEN) - pierwszy rok akademicki 1999/2000 Liczba studentów: ok. 2 500. Główne kierunki kształcenia: gospodarka turystyczno-hotelarska, systemy informatyczne w zarządzaniu, architektura i urbanistyka, współpracuje z kilkoma uczelniami zagranicznymi m.in. Uniwersytetem w Tuluzie. JUczelnia prowadzi studia dzienne magisterskie. Uczelnia przejawia wysokie ambicje rozwojowe.

Wyższa Szkoła Zarządzania i Finansów

(wyższa szkoła zawodowa nr16 MEN) - pierwszy rok akademicki 1999/2000 Liczba studentów: ok. 1000. Główne kierunki kształcenia: zarządzanie organizacją i finansami, integracja europejska, informatyka, psychologia i socjologia w zarządzaniu, dziennikarstwo ekonomiczne, handel i finanse, polityka gospodarcza i strategia przedsiębiorstw. Uczelnia współpracuje z kilkoma uczelniami zagranicznymi m.in. uniwersytetami w Tuluzie i Sztokholmie. NIE ISTNIEJE. OSTATNI ROCZNIK OPUŚCIŁ PROGI UCZELNI W 2006ROKU

Wyższa Szkoła Informatyki i Nauk Społeczno–Prawnych

(wyższa szkoła zawodowa nr163 MEN) - pierwszy nabór na studia zaoczne w roku akademickim 2004/2005

W mieście istnieją również filie innych niepaństwowych uczelni m.in.:

• W y ż s z a S z k o ł a I n f o r m a t y k i w Łodzi, Wydział

Zamiejscowy - pierwszy nabór na studia zaoczne w roku akademickim 1999/2000, Liczba studentów: ok. 1500. Główne kierunki kształcenia: informatyka, inżynieria oprogramowania, grafika komputerowa, pedagogika.

• Akademia Atlantycka - Jednostka międzyuczelniana powołana przez Wyższą Szkołę

Dziennikarstwa im. Melchiora Wańkowicza w Warszawie i Wyższą Szkołę Stosunków Międzynarodowych i Amerykanistyki w Warszawie (pierwszy rok akademicki 2000/2001)

• Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa w Warszawie - studia podyplomowe/punkt

informacyjny

• Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi: Wydział Zamiejscowy w

Bydgoszczy - Główne kierunki kształcenia: kulturoznawstwo, informatyka, zarządzanie i marketing, pedagogika

• Uniwersytet Szczeciński: Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Bydgoszczy
• Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Poznaniu Sp. z o.o. Dział Rekrutacji

w Bydgoszczy

Niektóre jednostki z Bydgoszczy współpracują z uczelniami wyższymi np:

• Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli
• Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych
• Szkoła Podoficerska Państwowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy
• Ośrodek Alliance Française – w ramach Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
• Ośrodek Szkoleniowo Wdrożeniowy Szkoła Informatyki i Zarządzania
• Bydgoskie Szkoły Policealne Ekomtur
• Państwowy Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina
• Centrum Kształcenia Ustawicznego
• Zakład Doskonalenia Zawodowego
• Uniwersytet III Wieku działający w ramach Wojewódzkiego Ośrodka Kultury

Potencjał naukowy Bydgoszczy uzupełniają instytuty naukowe, oraz ośrodki naukowo-badawcze m.in.:

• Instytut Ekologii Stosowanej
• Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego
• Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Oddział w Bydgoszczy
• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach Wielkopolsko-Pomorski

Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Pracownia Technicznej Kontroli

Zapór

• Instytut Weterynaryjny w Puławach, Oddział w Bydgoszczy - posiada zakłady:

Fizjopatologii Rozrodu i Gruczołu Mlekowego, Chorób Niedoborowych, Chorób Koni oraz Pracownię Biotechniczną Rozrodu Zwierząt w Bydgoszczy

• Instytut Ziemniaka
• Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Chłodniczych i

Gastronomicznych "Gastromasz"

• Instytut Wdrożeń Technicznych "IWT-Intech"
• Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Oddział w Bydgoszczy
• Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Bydgoska Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Naczelnej

Organizacji Technicznej

• Towarzystwo Wiedzy Powszechnej – m.in. prowadzi szkołę w Bydgoszczy

Bydgoskie uczelnie w rankingach prasowych

Ranking uczelni państwowych Newsweek 2003 19. Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy im. J.J. Śniadeckich (najlepszy wynik w regionie) 73. Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego 79. Akademia Medyczna w Bydgoszczy im. L. Rydygiera

Ranking uczelni Wprost 2004 – szkoły publiczne Uczelnie pedagogiczne: 3. Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego

Uczelnie techniczne: 10. Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy im. J.J. Śniadeckich (przed większością Politechnik)

Uczelnie medyczne: 10. Akademia Medyczna w Bydgoszczy im. L. Rydygiera

Uczelnie artystyczne: 12. Akademia Muzyczna w Bydgoszczy im. F. Nowowiejskiego

Niepaństwowe wyższe szkoły biznesu i zarządzania: 42. Wyższa Szkoła Zarządzania i Finansów w Bydgoszczy

Rankingi „Polityki” w latach 2001-2004: Podano miejsca uzyskane w poszczególnych latach: 2001, 2002, 2003 i 2004 Pedagogika: Akademia Bydgoska: 10 – 8 – 11 – 7 Politologia: Akademia Bydgoska: 17 – 19 – 15 – 16 Psychologia: Akademia Bydgoska: 11 – 11 – 9 – 7

Pozycja Bydgoszczy w regionie

W tym miejscu konieczne jest uwzględnienie sąsiedniego miasta Torunia, który wspólnie z Bydgoszczą tworzy komplementarny ośrodek studencki i naukowy. Na początek spróbujmy porównać potencjał naukowy Bydgoszczy i Torunia.

Porównanie uczelni p u b l i c z n y c h Bydgoszczy i Torunia Rozpatruje się 5 uczelni publicznych: UMK, UKW, ATR, Collegium Medicum UMK, Amuz Źródło: GUS, stan 31 XII 2003 r.

Bydgoszcz - Toruń Studenci [tyś.]: 32,530 - 32,568 w tym kobiety: 59% - 66% Studenci na studiach magisterskich [tyś.]: 15,506 - 19,111 Absolwenci [tyś.]: 7,391 - 6,624 Wydziały: 16 - 11 Kierunki: 37 - 41 Specjalności: 83 - 98 Nauczyciele akademiccy w przeliczeniu na pełne etaty: 1979 - 1366 Samodzielni pracownicy naukowi: 422 - 450 Profesorowie w przeliczeniu na pełne etaty: 387 - 354 Adiunkci w przeliczeniu na pełne etaty: 692 - 436 Asystenci w przeliczeniu na pełne etaty: 537 - 270 Słuchacze studiów podyplomowych: 1923 - 2426 Uczestnicy studiów doktoranckich: 268 - 571 Księgozbiór bibliotek akademickich [tyś.]: 712,9 - 933,2

Widać, że liczba studentów jest równa, a nauczycieli akademickich o profesorów większa w Bydgoszczy. Cztery bydgoskie uczelnie państwowe mają potencjał równy toruńskiemu UMK.

Porównanie uczelni n i e p u b l i c z n y c h Bydgoszczy i Torunia

Bydgoszcz - Toruń Studenci: ok. 6 tyś. - ok. 2,5 tyś. Liczba uczelni: 5 - 3 Liczba punktów zamiejscowych i konsultacyjnych: 5 – b.d. Kierunki: 10 - 4 Specjalności: 12 - 9

Widać, że potencjał uczelni niepublicznych jest większy w Bydgoszczy.

Na koniec sprawdźmy jaki jest rozkład studentów i kadry naukowej w regionie.

Szkolnictwo wyższe w r e g i o ni e. Źródło GUS 2003 r. Bydgoszcz – Toruń – Włocławek Liczba studentów [tyś.]: 38,8 – 34,0 – 10,6 Studenci – udział w regionie: 47% - 41% - 11% Nauczyciele akademiccy – udział w regionie: 56% - 43% - 7% Profesorowie – udział w regionie: 48% - 43% - 9%

Widać, że szkolnictwo wyższe w regionie w liczbach bezwzględnych jest najbardziej rozwinięte w Bydgoszczy. Jest tutaj najwięcej studentów, nauczycieli akademickich, profesorów. Jednak rozproszenie środowiska naukowego w Bydgoszczy nie służy dobremu image tej dziedziny. Od dawna budowany obraz UMK jako „potężnej uczelni o wysokim poziomie naukowym” procentuje. Wiążą się z tym środki finansowe hojniej przyznawane (przez Samorząd Województwa) UMK niż uczelniom bydgoskim.

Uczelnie bydgoskie przeżyły gwałtowny wzrost po 1989 r. i cały czas są na dorobku. Jednak kwestią czasu jest skok jakościowy tych uczelni: - przekształcenie Akademii Techniczno-Rolniczej w Uniwersytet Technologiczny - przekształcenie Akademii Bydgoskiej w Uniwersytet Humanistyczno-Pedagogiczny lub pełnoprofilowy - Akademia Medyczna przekształciła się w docelową formę: autonomiczne Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy. Jej rozwój wiąże się z toruńskim UMK. - Akademia Muzyczna rozwija nowe kierunki z zakesu muzyki rozrywkowej i organizuje nowe festiwale i konkursy. Od 2003 r. utworzono Europejskie Centrum Młodzieży Artystycznej promujące młodych artystów (współpraca: Bydgoska szkoła muzyczna i Liceum plastyczne) - Wyższa Szkoła Gospodarki i inne uczelnie niepubliczne co roku otwierają nowe kierunki, niektóre budują własne akademiki i powiększają bazę dydaktyczną

Pozycja Bydgoszczy i Torunia w kraju

Na koniec można porównać Bydgoszcz i Toruń z innymi ośrodkami akademickimi w miastach wojewódzkich. Źródło: GUS, stan 2001 r.

Liczba studentów [tyś.] - Liczba uczelni (bez punktów konsultacyjnych) 1. Warszawa: 257,210 tyś. – 78 uczelni 2. Kraków: 132,464 – 44 uczelni 3. Wrocław: 122,233 – 31 uczelni 4. Poznań: 118,459 – 26 uczelni 5. Łódź: 95,107 – 19 uczelni 6. Lublin: 76,585 – 20 uczelni 7. Katowice: 70,484 – 13 uczelni 8. Szczecin: 69,946 – 17 uczelni 9. Gdańsk: 61,540 – 14 uczelni 10. Kielce: 58,009 – 10 uczelni 11. Rzeszów: 50,783 – 9 uczelni 12. Białystok: 43,426 – 11 uczelni 13. Olsztyn: 40,034 – 6 uczelni

14. Bydgoszcz: 36,303 – 12 uczelni

15. Opole: 34,191 – 6 uczelni 16. Toruń: 32,891 – 6 uczelni 17. Zielona Góra: 23,749 – 2 uczelnie 18. Gorzów Wlkp: 9,149 – 3 uczelnie

Widać, że mimo sporej liczby uczelni, w Bydgoszczy studiuje za mało studentów, jak na miasto tej wielkości. Podobnie w Toruniu studiuje mniej studentów, niż w kilku innych mniejszych miastach: Rzeszowie, Kielcach, Olsztynie, Opolu. Całkowita liczba studentów wybierających nasz region rozkłada się na 2 miasta, przez co żadne z nich nie ma dobrych wyników, a zwłaszcza traci Bydgoszcz, której brakuje prestiżowego uniwersytetu (choć posiada dwa - UKW oraz UTP). Oba miasta są w pewnym stopniu upośledzone. Bydgoszczy brakuje uniwersytetu z prestyżem, Toruniowi innych uczelni, które urozmaicaiłyby ofertę. Oba miasta są za blisko, a oferta komplementarna na tyle, że pojedynczo nie mają szans dorównania samodzielnym ośrodkom regionalnym. Traktując łącznie potencjał Bydgoszczy i Torunia znajdujemy się na 7-9 miejscu ex-equo z Katowicami i Szczecinem.

Reasumując: - Bydgoszcz posiada najstarsze tradycje naukowe w regionie (uczelnie wyższe już w 1906 r.) - Bydgoszcz jest największym skupiskiem kadry naukowej i studentów w województwie - w Bydgoszczy znajdują się instytuty naukowe oraz ośrodki naukowo-badawcze, niektóre o tradycji przedwojennej, a nawet z początku XX w. - Bydgoszcz m.in. z uwagi na potencjał demograficzny prezentuje wysoki dynamizm rozwoju uczelni wyższych (w 30 lat od podstaw rozwinęły się do poziomu UMK) - w Bydgoszczy istnieje nadal duże zapotrzebowanie na wyższe uczelnie o profilu uniwersyteckim, ekonomicznym, informatycznym - kierunki kształcenia na uczelniach bydgoskich uzupełniają kierunki uniwersyteckie - uczelnie bydgoskie stoją przed skokiem jakościowym - uczelnie niepubliczne w Bydgoszczy rozwijają się najszybciej w regionie - oferta kształcenia w Bydgoszczy jest komplementarna z sąsiednim Toruniem, przez co stanowią łączny ośrodek akademicki, na który liczba studentów rozkłada się mniej więcej po połowie - łączny potencjał naukowy Bydgoszczy i Torunia mieści się na 7-9 miejscu w kraju